Uncategorised
دانش آموزان ایرانی جزو بدترین ها در میان ۵۷ کشور - بدتر شدن نابرابری آموزشی - کمبود معلم و استخدام طلبه!
ایران وایر- شهره مهرنامی: نتایج آخرین ارزیابی آموزشی «پرلز» که از سوی «اتحادیه بینالمللی ارزیابی پیشرفت تحصیلی» انجام شده، حاکی از تداوم افت رتبه دانشآموزان ایرانی است.
آزمون و پژوهش پرلز، هر پنج سال یک بار برگزار می شود و هدف آن بررسی کیفیت سطح دانشآموزان از نظر خواندن و درک مطلب است.
نتایج آزمون پرلز ۲۰۲۱ که تازه منتشر شده، است نشان می دهد که دانش آموزان ایرانی در توانایی خواندن، نمره ۴۱۳ را کسب کرده اند که ایران را در میان ۵۷ کشور شرکت کننده در قعر جدول قرار می دهد. کشورهای اردن، مصر، مراکش و آفریقای جنوبی، بعد از ایران قرار گرفته اند.
نمره دانشآموزان ایرانی در آزمون پرلز ۲۰۱۶ میلادی، ۴۲۸ بود. ضمن اینکه در سال ۲۰۱۱، رتبه بهتری از ۲۰۱۶ کسب کرده بودند.
اگرچه افت رتبه دانشآموزان ایرانی در موضوع خواندن و درک مطلب، توجه بسیاری را در ابتدا به وضعیت کیفیت نظام آموزشی ایران جلب میکند، اما کارشناسان میگویند که در این اتفاق عوامل دیگری هم مؤثر بوده اند؛ از وضعیت مدارس در دوره همه گیری گرفته، تا موقعیت اقتصادی خانوادهها و شرایط مدارس.
ضربه کووید سنگین تر است یا مشکلات اقتصادی؟:
علیرغم تداوم افت رتبه دانشآموزان ایرانی در آزمون و سنجش پرلز، احمد مدادی، کارشناس آموزش بینالملل معتقد است که در سنجش ۲۰۲۱، بخشی از افت کیفیت یادگیری دانشآموزان ایرانی، به مشکلات دوران همهگیری کرونا مربوط است. او به «ایرانوایر» گفت که مدارس ایران در دوره کرونا حدود دو سال تعطیل بود و آموزش را آنلاین پی میگرفت. بهگفته او، ایران از این نظر یکی از بلند مدتترین تعطیلی مدارس و آنلاین بودن آموزش را در دوران همهگیری کرونا داشت؛ وضعیتی که به افت شدید تحصیلی منجر میشود و حتماً در افت ۱۵ نمرهای دانشآموزان ایرانی در مقایسه با آزمون ۲۰۱۶ مؤثر بوده است.
این کارشناس آموزش بینالملل همچنین گفت که یکی از نکات دیگری که سنجش و آزمون پرلز نشان می دهد، بدتر شدن نابرابری آموزشی در ایران است. او توضیح داد: «حدود ۵۰ درصد خانواده های بچه هایی که مورد پرسش قرار گرفتند، از نظر اقتصادی در وضعیت ضعیفی قرار دارند. این نکته این پرسش را مطرح می کند که آیا ۵۰ درصد مدارس ایران در نقاط کم برخوردار قرار دارند؟ یا اینکه ۵۰ درصد دانش آموزان ایران در خانواده های کم برخوردار زندگی می کنند؟»
به گفته احمد مدادی، این سنجش نشان میدهد که موقعیت اقتصادی و اجتماعی خانواده ها و مدارس، در نمره ای که دانشآموزان به دست آوردهاند مؤثر بوده است.
آزمونی که همه چیز را نمی گوید:
سنجش و آزمون پرلز که از سوی اتحادیه مستقر در کالج لینچ در بوستون آمریکا و با سنجش حدود ۴۰۰ هزار دانشآموز از ۵۷ کشور جهان انجام میشود، انتقادهایی هم به خود دیده است. سارا امت علی، آموزشگر و کارشناس آموزش، درباره آزمون پرلز به ایرانوایر گفت که این آزمون با بررسی عملکرد دانشآموزان در زمینه خواندن و درک مطلب، با این استدلال که توانایی خواندن و درک فرمهای نوشتاری مبنای یادگیری است، نتیجه را به کلیت نظام آموزشی تعمیم میدهد و مهارت دانشآموزان در خواندن را شاخصی برای میزان اثربخشی کلیت سیستم آموزشی میداند. با این حال، به این آزمون نقدهایی از جمله در زمینه نحوه اجرا و سوگیری هایی که در بخش های مختلف آن شناسایی شده، وارد شده است. این کارشناس آموزش می گوید که علی رغم این نقدها، آزمون پرلز به طور کلی یکی از منابع قابل توجه برای سیاست گذاران آموزشی است.
احمد مدادی نیز معتقد است که تنها با دیدن اعداد ثبت شده در نتایج سنجش و آزمون پرلز نمی توان نتیجه گیری درستی درباره کیفیت آموزش در ایران داشت. او گفت آزمون پرلز کیفیت کلی آموزش را بررسی نمیکند، بلکه توانایی خواندن و درک مطلب دانشآموزان پایه چهارم را بررسی میکند. این سنجش همچنین تأثیر عامل خانواده، شرایط اقتصادی، اجتماعی و طبقه خانواده و مدرسه را نیز بررسی می کند.
با این حال، به گفته مدادی، اگرچه دانش آموزان در بخش خواندن رتبه پایین بدست آوردهاند، اما در پرسش نامه ها علاقه شدیدی به کتابخوانی از خود نشان داده اند، طوری که آنها را از این نظر در رتبههایی بالاتر از بسیاری از کشورهایی توسعه یافته قرار داده است. درحالیکه این کارشناس آموزش بینالملل معتقد است چنین چیزی از واقعیت دور است.
همچنین نتایج پرسش نامه که از سوی مدیران مدارس در مورد معلمان پر شده نیز تأمل برانگیز است. به گفته احمد مدادی، ایران در بخش پرسش در مورد اینکه معلمان چقدر اهداف آموزشی را درک می کنند و چقدر توانایی تأثیر گذاری دارند، در رتبه ۱۱ و بالاتر از بسیاری از کشورهای توسعه یافته مثل انگلستان، اسپانیا، هلند، سوئد و فنلاند قرار گرفته است؛ رتبه ای که تردید جدی بر آن وارد است.
این کارشناس آموزش بین الملل تأکید کرد که اعداد و ارقامی که پرلز بدست آورده است، چندان قابل بررسی نیست، چراکه جمهوری اسلامی از سال ۲۰۱۷ امکان دسترسی به داده های آموزشی را بسته است و به همین دلیل، دادههای معتبری در دسترس نیست.
تصویری از وضعیت نظام آموزشی ایران:
فارغ از رتبه های ایران در بخشهای مختلف سنجش و آزمون پرلز، کارشناسان معتقدند که کارآمدی پایین و تنزل پیوسته به دلایل مختلف، از ویژگی های نظام آموزشی ایران شده است.
صبا آلاله، روانشناس بالینی، دراین باره به ایرانوایر گفت: «نکتهای که در یک نظام آموزشی باعث پیشرفت دانشآموزان میشود، مهارتهایی است که در کنار خواندن و نوشتن باید به کودکان آموزش داده شود؛ از جمله مهارت های استدلال کردن، داشتن حس مشارکت، قدرت تصمیم گیری، حل مسأله و همچنین مسئولیت پذیری. او توضیح داد که همه این مهارت ها می توانند به کودکان در پیشرفت آموزشی کمک کنند، اما در نظام آموزشی ایران تمرکز بر آموزش خواندن، نوشتن، امتحان گرفتن، است، و توجهی به ایجاد و تقویت این مهارت ها نمیشود.
این روانشناس همچنین معتقد است که در یک نظام آموزشی کارآمد، آموزش همتراز و همسان با نیازهای فردی و اجتماعی کودکان صورت می گیرد. او توضیح داد: «نمی توان یک کلیت از یک کتاب را در نظر گفت و آن را برای سال ها بدون ارزیابی به همه دانشآموزان ارائه داد؛ چیزی که در سیستم آموزشی ایران اتفاق می افتد».
در سوی دیگر، سارا امت علی، آموزشگر و کارشناس آموزش نیز معتقد است که اقدامات حکومت در بخش آموزش، موجب فرسودگی سیستم آموزشی ایران شده است.
او گفت: «در سال های اخیر شاهد هرچه بیشتر ایدئولوژیک شدن و امنیتی شدن نهاد آموزش بوده ایم. منابع و بودجه ای که باید صرف طرح های بازآموزی و مهارت افزایی معلمان شود، برای اعمال کنترل بیشتر بر مدارس و تزریق آموزه های ایدئولوژیک به فرآیند آموزش هزینه می شود. در حالیکه کمبود معلم یکی از چالش های اصلی نظام آموزشی در سال های اخیر بوده است، شاهد استخدام ۲۵ هزار طلبه در مدارس در قالب طرح امین هستیم».
به گفته این کارشناس آموزش، علاوه بر این ها، مدیران و آموزشگران دغدغه مند که میخواهند کیفیت تدریس در مدرسه خود را افزایش دهند و برای معلمان فعال در مدرسه دوره آموزشی برگزار کنند، موظف اند محتوای مورد نظرشان را برای گرفتن مجوز به اداره کل آموزش و پرورش بفرستند، در غیر این صورت، با آن ها برخورد می شود. او معتقد است که حاکمیت با اعمال این سیاست ها، نظام آموزشی را تحلیل برده و فرسوده کرده و نتایج ضعیف در آزمون ها، از یک سیستم فرسوده، دور از انتظار نیست.
در کنار این ها، احمد مدادی معتقد است که قطعاً بخش عمده ای از مشکلات کیفیت آموزش در ایران، به مشکلات معیشتی و مشکلات استخدامی معلمان مربوط است، نکته ای که سارا امت علی نیز به آن اشاره کرد. این کارشناس آموزش گفت که در یک نگاه کلی می توان اینطور نتیجه گرفت که معلمی که بعد از تدریس تازه باید به سراغ شغل دوم و سوم برود، طبیعتاً فرصتی برای مطالعه و به روز شدن ندارد، احتمال فرسودگی شغلی و بی انگیزگی معلم هم در چنین شرایطی بیشتر است و این در نهایت به افت کیفیت آموزش می انجامد.
معلمانی که بهتر از هر مقام و مؤسسه ای می توانند وضعیت کیفیت آموزش، نابرابری آموزشی و لطمه های آن به آینده دانش آموزان را ببینند و لمس کنند، سال هاست خواسته های صنفی و البته کلان آموزشی را در تجمع های متعدد خود ابراز می کنند، و اما پاسخی جز زندان و حمله نیروهای امنیتی دریافت نکرده اند.
