Uncategorised
هشدار نسبت به لزوم مطالعات تکمیلی/ حیدر زارعی: اگر سد چم شیر آبگیری شود و جواب نگیریم، راه برگشتی وجود ندارد
ایسنا: عضو هیأت علمی گروه هیدرولوژی و منابع آب دانشگاه شهید چمران اهواز با تأکید بر لزوم تکمیل مطالعات سد چم شیر قبل از آبگیری، گفت: اگر سد چم شیر مانند سد گتوند آبگیری شد و جواب نگرفتیم، راه برگشتی وجود ندارد.دکتر حیدر زارعی در میزگرد تخصصی اثرات احداث سد چم شیر که در دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد، با اشاره به وضعیت حوضه آبریز این سد اظهار کرد: رودخانه زهره از استان فارس و رودخانه خیرآباد از استان کهگیلویه و بویر احمد به هم متصل و وارد خوزستان می شوند؛ سد چم شیر در بالادست رودخانه زهره و سد کوثر روی شاخه رودخانه خیرآباد احداث شدهاند که سد کوثر چند سال پیش آبگیری شده است.
به گزارش ایسنا، وی افزود: در سال های گذشته سد کوثر در سرشاخه رودخانه خیرآباد که کیفیت آب خوبی دارد و کنترل کننده آب رودخانه زهره است، آبگیری شده و آب برخی شهرهای کشور در حاشیه خلیج فارس را تأمین می کند؛ سد دیگری در بالادست رودخانه خیرآباد در حال احداث است که در صورت آبگیری، حجم آب شیرینی که اکنون از این رودخانه وارد رودخانه زهره می شود و کیفیت بد رودخانه زهره را جبران می کند دیگر وجود نخواهد داشت و شبکه های آبیاری سردشت زیدون و نقاط دیگر می توانند تحت تأثیر کیفیت آب رودخانه زهره قرار بگیرند.
عضو هیأت علمی گروه هیدرولوژی و منابع آب دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به اثر رودخانه خیرآباد گفت: اکنون جریان آب توسط سدهای کوثر و خیرآباد کنترل میرشود؛ اگر به هر دلیلی شوری رودخانه زهره افزایش یابد، دیگر هیچ راه کنترلی برای آن مانند آنچه در رودخانه کارون و مخزن سد گتوند رخ داد، نداریم.
هنوز معضل سد گتوند نمایان نشده اند:
وی افزود: اکنون معضلات سد گتوند، آن زیر در حال قایم شدن است و هنوز معضلات آن را ندیده ایم. به دلیل اینکه لایه های نمکی پایین هستند، در حال حاضر لایه های نمکی این سد، اثری روی جریان سطحی ندارند، اما زمانی که تراز لایه های شور، بالا بیاید، مشکل آغاز می شود و آب شور خواهد شد که اکنون کسی به این مسأله توجهی نمیکند.
زارعی با اشاره به سرشاخه هایی که با ای سی بالا، رودخانه زهره را تحت تأثیر قرار می دهند، بیان کرد: مطالعه سال آبی ۸۷-۸۶ در مورد وضعیت آب دهی در حوضه آبریز زهره نشان می دهد در ماهی که آب دهی کم است، ای سی آب زیاد است و به استناد همین مطالعه گفته می شود که اگر مخزن سد چم شیر را داشته باشیم، می توانیم با آزادسازی آب زیاد، قسمت شور پایین دست سد که اثر زیادی بر کیفیت داشته است را کنترل کنیم.
وی با بیان اینکه میزان شوری آب رودخانه زهره در نقاط مختلف متفاوت است، افزود: چند زون تأثیرگذار بر کیفیت آب رودخانه زهره داریم و در محدوده مخزن این سد، ای سی آب بسیار افزایش پیدا کرده است.
نمی توان به داده های مطالعات سد چم شیر اعتماد کرد:
عضو هیأت علمی گروه هیدرولوژی و منابع آب دانشگاه شهید چمران اهواز با بیان اینکه ۷۰ درصد سد چم شیر روی سازند گچساران است، گفت: بر اساس گزارش های داده شده، آوردِ رودخانه زهره در محل سد چمشیر، ۱.۷ میلیارد مترمکعب خواهد بود و بر این اساس برنامه ریزی کرده اند در حالی که این برآورد بر اساس آمار سال ۸۸-۸۷ است و می دانیم در ۱۰ تا ۱۵ سال اخیر به دلیل خشکسالی و تغییر اقلیم، میزان بارش ها به شدت کم شده و آورد رودخانه کاهش یافته است. از طرف دیگر، منشاء شوری ها معلوم نیست، بنابراین با توجه به ابهامات در ورودی و خروجی، نمی توانیم به این داده ها اعتماد کنیم.
وی با اشاره به خشکی بزرگترین رودخانه فارس به دلیل پایین رفتن سطح آب های زیرزمینی بیان کرد: در محاسبه این میزان آورد، کاهش بارش سال های اخیر و افزایش برداشت آب های زیرزمینی در سرشاخه ها که بر جریان رودخانه ها تأثیرگذاشته، لحاظ نشده است و در صورت به روز شدن مطالعات، ١٠٠ درصد این آورد ۱.۷ میلیارد مترمکعب، وجود نخواهد داشت.
گزارش های متفاوت:
زارعی افزود: بحث انحلال لایه های نمکی و گچی در مخزن سد نیز وجود دارد که سطح تماس را زیاد می کند و موجب افزایش شوری می شود. از طرف دیگر مشخص نیست، آوردی که محاسبه شده، درست است، یا خیر. منشاء زون شور پایین دست نیز مشخص نیست و فعلاً طبق گزارش یکی از شرکت ها، این شورابه ها نفتی هستند و از اعماق بالا می آیند، اما یک شرکت دیگر نیز گزارش دیگری ارائه داده است.
عضو هیأت علمی گروه هیدرولوژی و منابع آب دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: با توجه به این ابهامات در مدل های ورودی و خروجی، نمی توان به این داده ها اعتماد کرد.
وی در خصوص وضعیت لایه های نمکی سد چم شیر گفت: وضعیت لایه های نمکی سد چم شیر مانند سد گتوند نیست، اما نکته ای که وجود دارد این است که کیفیت رودخانه زهره در شرایط مرز است و اگر مقداری شوری آب در مخزن اضافه شود، مشکل ساز می شود.
زارعی افزود: در سد گتوند با وجود لایه های ضخیم نمکی، به دلیل قابل کنترل بودن تراز مخزن و کیفیت آب مناسب، ورودی آب به این سد شرایط متفاوتی دارد.
وی بیان کرد: اگر مطالعات سد چم شیر تکمیل و بر اساس این مطالعات، کارها انجام شود، قابل مدیریت است، اما اگر سد چم شیر مانند سد گتوند آبگیری شد و جواب نگرفتیم، راه برگشتی وجود ندارد.
