گونه جدید ویروس کرونا چقدر نگرانکننده است؟
به نقطهای آشنا بازگشتهایم - نگرانی فزاینده در مورد سویه جدیدی از ویروس کرونا.
در مقایسه با گونههای دیگری که تا کنون کشف شده، گونه جدید شدیدا جهشیافته و سابقه جهشهای متعدد آن به حدی است که یکی از پژوهشگران آن را "ترسناک" توصیف کرده است. پژوهشگر دیگری گفته است که این "بدترین" گونه ویروس است که تا کنون شناسایی شده است.
در حال حاضر، در آغاز شیوع این گونه جدید قرار داریم و موارد تایید شده ابتلای به آن عمدتا در یکی از مناطق آفریقای جنوبی متمرکز است اما نشانههایی حاکی از احتمال شیوع گستردهتر آن وجود دارد.
سئوالاتی که فورا در مورد این گونه به ذهن خطور میکند میزان واگیری و سرعت انتشار و همچنین توانایی آن در مقاومت در برابر واکسنهایی است که تا کنون مورد استفاده قرار گرفته و البته اقداماتی که باید در این مورد صورت گیرد.
در حال حاضر، حدس و گمان زیادی در این زمینه وجود دارد، اما پاسخهای روشن چندانی برای سئوالات موجود نداریم.
واکسن کرونا
در این مورد چه میدانیم؟
برای این گونه جدید نام B.1.1.529 به کار رفته و احتمالا امروز سازمان بهداشت جهانی با استفاده از الفبای یونانی، نام مشخصی برای آن در نظر خواهد گرفت (مثل انواع آلفا و دلتا که پیشتر برای سویههای جدید ویروس ووهان انتخاب شده است.)
خصوصیت دیگر این گونه جدید جهشهای متعدد آن نسبت به گونه اولیه ووهان است. پرفسور تولیو دی اولیویرا، رئیس مرکز واکنش و نوآوری امراض همهگیر در آفریقای جنوبی، گفته است که در این ویروس "کهکشانی غیرمعمول از جهش" وجود دارد که آن را "بسیار متفاوت" با سایر گونههای ویروس کرده است.
پروفسور دی اولیویرا افزوده است: "این گونه ما را شگفتزده کرده زیرا نسبت به گونه اولیه مسیر تکاملی طولانیتری را طی کرده و جهشهایی داشته که فراتر از انتظار بوده است."
وی در یک نشست خبری گفت که این گونه در کل ۵۰ جهش و در پروتئین شاخکهایش بیش از ۳۰ جهش داشته است. اکثر واکسنهای ضد کرونا پروتئین شاخک را هدف قرار میدهد و همین پروتئین است که ویروس آن را برای باز کردن در و ورود به سلولها به کار میگیرد.
در مورد دامنه گیرنده اتصالی (یعنی بخشی از ویروس که اولین نقطه تماس آن با سلولهای بدن ماست) این ویروس ۱۰ جهش را نشان میدهد در حالیکه ویروس نوع دلتا فقط چهار جهش داشت.
این تعداد جهش به احتمال زیاد در یک بیمار مشخص صورت گرفته که قادر به مقابله و غلبه بر این ویروس نبوده است.
البته تعداد زیاد جهش لزوما خبر خوفناکی نیست بلکه مهم این است که بدانیم جهشها چه عواقبی دارد.
در حال حاضر، دلیل نگرانی این است که این ویروس کاملا با ویروس اصلی که از ووهان در چین به سایر نقاط جهان سرایت کرد متفاوت است و در نتیجه، ممکن است واکسنهایی که براساس آن سویه طراحی شده در برابر این گونه جدید به همان اندازه کارآیی نداشته باشد.
برخی از جهشهای صورت گرفته در این گونه قبلا در گونههای دیگر مشاهده شده که اطلاعاتی را در مورد نقش احتمالی آنها در اختیار پژوهشگران قرار میدهد.
به عنوان مثال به نظر می رسد که N501Y باعث آسانتر شدن سرایت ویرووس میشود، برخی از آنها تشخیص ویروس برای پادتنهای بدن را دشوار کرده و تاثیر واکسن را کاهش میدهد اما باید در نظر داشت که واکسنهای کاملا جدیدی در دسترس است.
پروفسور ریچارد لسلز، استاد دانشگاه کوازولو-ناتال آفریقای جنوبی، گفته است که این جهشها "باعث نگرانی در این مورد میشود که این ویروس ممکن است انتقالپذیری بیشتری داشته باشد و سرایت بیماری از فرد مبتلا به دیگران را افزایش دهد و همچنین ممکن است بتواند به اصطلاح بخشهایی از سیستم ایمنی بدن را دور بزند."
البته قبلا هم موارد بسیاری وجود داشته که توصیف آنها روی کاغذ ترسناک به نظر میرسید اما در عمل، آنقدرها هم هولناک نبود. به عنوان مثلا، نوع بتا در ابتدای سال جاری مهمترین عامل نگرانی بود اما بعدا مشخص شد که نوع دلتا سریعتر سرایت میکند و در نتیجه، این گونه بود که جهان را به تصرف درآورد.
پروفسور راوی گوپتا، پژوهشگر دانشگاه کمبریج، میگوید: "خصوصیت بتا فقط توانایی گریز از سیستم ایمنی بود و خصوصیت دیگری نداشت، بتا عفونتزایی بیشتر و ایمنیگریزی متوسطی داشت اما گونه جدید بالقوه میتواند هر دو خصوصیت را به میزان زیاد داشته باشد."
تحقیقات علمی در آزمایشگاه تصویر کامل و واضحتری را در اختیار میگذارد اما مشاهده عملکرد ویروس در دنیای واقعی اطلاعات سریعتری در پی دارد.
هنوز برای نتیجهگیری روشن در مورد این ویروس زود است، اما علایمی وجود دارد که باعث نگرانی شده است.
در حال حاضر ۷۷ ابتلای به این بیماری در استان گوتنگ در آفریقای جنوبی، چهار مورد در بوتسوانا و یک مورد در هنگ کنگ (مستقیما مرتبط با سفر از آفریقای جنوبی) تایید شده است، اما با این حال، سرنخهایی وجود دارد حاکی از اینکه گسترش این گونه احتمالا وسیعتر بوده است.
به نظر میرسد در تستهای استاندارد، این گونه نتایج عجیبی (موسوم به حذف ژن S شناخته می شود) را نشان میدهد و از این خصوصیت می توان برای ردیابی آن بدون انجام بررسی کامل ژنتیکی استفاده کرد.
این نتیجهگیری ممکن است به این معنی باشد که شاید ۹۰٪ موارد ابتلا به کرونا در گوتنگ توسط این گونه صورت گرفته و اکثر موارد ابتلا در سایر استانهای آفریقای جنوبی هم ناشی از سرایت همین گونه بوده است.
اما این اطلاعات هنوز نشان نمیدهد که آیا میزان سرایت این گونه بیشتر از دلتا است، آیا نسبت به گونه دلتا، عوارض ابتلای به این گونه جدید شدیدتر و میزان سرایت آن بیشتر است یا نه و میزان کارآیی واکسنها علیه آن در چه حدی است.
اطلاعات موجود به ما نمیگوید که سرایت این گونه در کشورهایی با میزان بالاتر واکسیناسیون در مقایسه با آفریقای جنوبی (که فقط ۲۴درصد جمعیت کاملا واکسینه شده اما تعداد بیشتری به کرونا مبتلا شدهاند) چه خواهد بود.
بنابراین در حال حاضر ما با گونهای مواجه هستیم که به خاطر حفرههای بزرگ در میزان آگاهی مادر مورد آن، باعث نگرانی جدی میشود و باعث میشود به دقت آن را زیر نظر داشته و آماده مقابله با عواقب آن باشیم.
آنچه که این تحول جدید به ما میآموزد این است که برای بروز واکنش نباید منتظر ماند تا پیشاپیش همه پاسخها را داشته باشیم.
منبع: بی بی سی
